Feesten zijn voor kinderen bijzondere dagen in het leven van alle dag. Het is voor kinderen belangrijk dat ook de voorbereidingstijd meebeleefd wordt Bij feestvieren horen gebruiken. Zo zal ieder feest zijn eigen kleur krijgen. Zo kunnen alle zintuigen van een kind mee”proeven” van een feest en daarmee een herinnering geven voor later. Door het vieren van jaarfeesten kan het jaar volledig worden beleefd, zodat het tastbaar en voelbaar blijft.
29 september is de feestdag van michael. Deze feestdag behoort samen met Sint-Maarten en Sint-Nicolaas tot de voorbereiding van het kerstfeest. Michael is een van de aartsengelen en overwinaar van de draak. Het staat voor het zinnebeeld dat de mens met zijn bewustzijn wakker moet zijn om het kwaad in de wereld te doorzien en te bevechten.
Er zijn vele moderne heiligen, maar zoals iedere ouder weet, juist kinderen, nog dichtbij het hemelse ideaal van rechtvaardigheid, voeren deze strijd van nature.
De antroposofie benadrukt dat het vooral ook om een innerlijke strijd gaat. Vechten tegen het kwaad in jezelf. Niet met geweld, maar met hemelse wapens, dat wil zeggen ‘wapens’ van de liefde. Het is daarom dat Michaël aan het begin van de herfst wordt gevierd. De herfst is een periode van inkeer. De dagen beginnen te korten, de natuur legt zijn kleurige kleden af, en we worden teruggevoerd naar waar het innerlijk op aan komt.
Michaël is géén verzinsel maar een geestelijk wezen. Hij wil dat de mens die geestelijke verbinding behoudt. Michaël dwingt niet, hij wijst slechts de weg. Hij kan dienen als inspiratiebron.
Het feest van Michaël is het feest van de moed, van innerlijk wakker zijn. Alleen dan kun je werkelijk in staat zijn de gluipende macht van de draak te onderkennen én te overwinnen.
Hoe vier je zo’n feest met jonge kinderen?
Eenvoudig en beeldend. Bij de peuters en kleuters wordt het Michaëlfeest vooral als een oogstfeest gevierd. De peuterjuffen halen vruchten in de klas en de kleuterklassen trekken naar buiten om vruchten te verzamelen. Er wordt volop appelmoes en jam gekookt en geproefd. Hoewel dat op het eerste gezicht weinig met de figuur van Michaël te maken lijkt te hebben, bedriegt hier de schijn. De engel Michaël is een stralende figuur, een kind van het licht, die alle menselijke vruchten van lange en vaak moeizame rijpingsprocessen vol vreugde verzamelt en bewaart. Het zijn volgens de antroposofie vooral de engelenkrachten die in het onzichtbare deze menselijke rijping begeleiden. Bij uitstek een beeld van deze krachten is de herfstwind. De wind die komt en gaat, in storm en stilte, die met ons speelt en ons los wil rukken uit onze zwaarte. Daarom worden er op het feest van Michaël altijd wel ergens vliegers opgelaten. Verder zoeken de kleuterjuffen op Michaël speciaal naar spelletjes waar de kinderen in hun moed worden aangesproken. Een ladder tegen een appelboom en vragen wie de appels durft te plukken. Met de oudere kinderen gaan de leerkrachten vaak naar het bos, waarbij kinderen in groepjes worden ingedeeld en worden uitgedaagd om elkaar te helpen bij de moedige opdrachten die ze krijgen. En er zullen zeker blinkende zwaarden worden gemaakt, met tegelijkertijd de verhalen die vertellen dat het zwaard van Michaël voor de macht van goedheid en liefde staat en niet voor een menselijk instinct tot onderwerping van de ander.
Michaëlsbrood
500 gram Lemairemeel, bloem of een mengsel van volkorenmeel en bloem (ca 1:3)
2 1/2 dl lauwwarme melk
1/2 eetlepel gist
50 gram harde boter
2 eetlepels honing
krap 1/2 eetlepel zout
1 ei
Meng het meel in een beslagkom en maak een kuiltje in het midden (houd een paar eetlepels meel achter om er straks het deeg mee te kneden). Los de gist op in de melk en de honing, giet dit in het kuiltje en roer het van het midden uit met wat meel tot een slap deegje. Snijd de boter in zeer dunne schijfjes en leg deze op het deegje. Strooi het zout op de boter. Laat dit ongeveer een kwartiertje staan tot zich blaasjes hebben gevormd. Tijdens het gisten komt warmte vrij en wordt de boter zacht. Voeg een gedeelte van het (met een eetlepel water) losgeklopte ei toe. Roer nu alles met een vork van het midden uit tot een stevig, maar nog kleverig deeg. Strooi het achtergehouden meel op het aanrecht, schep het deeg erop een kneed alles tot een elastisch deeg, dat niet meer aan de handen plakt. Doe de deegbal terug in de kom, stop het geheel in een plastic zak en laat het deeg op kamertemperatuur tot tweemaal het volume rijzen. Of laat het in de koelkast rijzen (tenminste 4 uur of een niet te lange nacht), het is dan veel makkelijker te vormen. Houd van het gerezen deeg ca 150 gram apart. Maak van de rest van het deeg een ronde bal en druk die plat.
Rol de platte bol op een met meel bestrooid aanrecht uit tot een ronde schijf van ca 25 cm doorsnee en leg deze deegschijf op een bakplaat. Modelleer de deegschijf zodanig, dat het binnenste dunner en de rand dikker wordt (zie tekening).
Verdeel het achtergehouden deeg in drie porties en rol ze tot slangen, die aan het ene uiteinde dubbel zo dik zijn als aan het andere. Vlecht deze deegslangen tot een zwaard. Bestrijk het brood met de rest van het ei, leg het deegzwaard erop en bestrijk ook dit met ei. Laat het Michaëlsbrood nog wat rijzen en bestrijk het nog een keer met ei.
Bakken: 15 minuten bij 250 graden, middelste richel, daarna nog ca 10 minuten bij 200 graden.